עבודת המידות והשפעתה על העולמות העליונים: אמונה כמחבר

פתיחה: הקשר השיעור

רבותי, ס’איז היינט ערב שבת נאך דאנערשטאג ביינאכט, דארף ס’איז שוין ערב שבת, פרשת וישלח תשפ״ו. איך מוז מאכן די שיעור פריער, ווייל איך דארף ארויספארן די פרי אויף שבת, דארף פארן צו א לוויה פון איינער, און איך וויל נישט קענען צוריקקומען ביז נאך שבת.

סא איך האב געוואלט נאר ממשיך זיין אונזער קליינע סיריעס דא. האלט עס גאנץ לעבן איז איין סיריעס וואס ענדיגט זיך, און מסביר זיין צו ענדיגן די זאכן וואס אונז האבן אויסגעלאזט לעצטע וואך, און שוין פאר צוויי וואכן צוריק.

פרק א: השאלה המרכזית – כיצד ניתן להמחיש את השפעת הפעולות על העולמות העליונים

הצגת השאלה

צו פארענטפערן די שאלה וואס אונז זאל געווען אינמיטן פרעגן, וואס קען דאקע זיין, וויאזוי קען זיך מצייר זיין. עס קען זיין אז דאס איז נאר א שיעור בעיון, מען דארף טראכטן א מינוט צו מען קען עס טון למעשה.

אבער די שאלה איז עס געווען: וויאזוי מען קען זיך מצייר זיין די מעלה פון דאס וואס אונז זאגן אז די פעולות בני אדם, די בפרט עבודת המדות, עבודת פנימות, אפילו עבודת המעשה מצוות, אפילו עבודת מחשבה, אמת’דיג אלע סארט עבודת.

דברי המקובלים על השפעת הפעולות

דאס וואס די מקובלים זאגן אז ער רירט אן אז ער טוט אויף זאכן די עולמות העליונים, און עס איז אויך א תאמיר כבוד למעלה.

אז יעקב אבינו האט געשיקט מלאכים, אזייב נאנטליכע וואכנדיגע סדרה, “וַיִּשְׁלַח יַעֲקֹב מַלְאָכִים” [וישלח יעקב מלאכים – ויצא לב, ד], פשוט אז ער האט געשיקט די שליחים צו עשו. אבער אז ער האט געשיקט מלאכים, עס זייט שמלאכים, און ער האט געזאגט תפילות, און עס איז נאנט דעם אלץ עניני בעל יונים [ענייני עולמות עליונים], אפילו אין די אליפה אייסאוו און די ענטפער פארשער און די מלאכה מהשמלכה בארץ עדים וכו’.

איז ער פעלט אויס א הסבר.

הקושי בהבנת הדברים

וואס מי הילה חמא בתקנתם [מה יועילו המעשים בתיקונם] זענען דורכגעגאנגען אין די קשר אין די לעצטע צוויי וואכן.

זענען ארויסגעברענגט לעצטע וואך א געוויסע יסורים פון די זאגן אז מען קען אפילו אין די צייט וואס מ’איז אויסק אין עניני העולם קען מען נאכאלץ זיין דא ווי קיין דער אייבערשטער ווייל דאס איז אוודאי א גוטע אמונה.

אבער אונז האבן געזאגט אז אונז ווילן קענען מסביר זיין א תהילות [תועלת] אין די עצם עבודה גופא.

פרק ב: הצורך בתועלת מעשית ולא רק תיאולוגית

ביקורת על התשובות הקיימות

פארזאלט נישט. ס’זעט אויס אז ס’איז נאר אזוי ווי א איכות תמצא [איכות המציאות] ווי מען קען טראכטן. מען קען טראכטן אנדערע איכות תמצא’ס.

און די חשיבה איז א גרויסע זאך. ס’איז א זייער גרויסע זאך צו העלפן א צווייטן איד. און דער הימל אליינס האט עס ליב. אקעי, ס’איז אלץ פיינער וואויל.

עס קען זיין אז עס איז דא א אנדערע טעאלאגישע זאך פון דעם. וויאזוי, עס קען זיין אז דער אייבערשטער גייט טאן מעשי המצוות, וואס מען גייט טאן אין יארן פון דעם עולם הזה, און עס האט צוטוהן מיט אזא טעאלאגישע נושא ווייל ווייטער אין יארן פון דער טעאלאגיע קען מען רעדן פון גענץ אויכעט אמאל עקסטער.

החיפוש אחר נפקא מינה למעשה

אבער וואס אונז ווילן אנקומען און וואס מיין מחשבה איז געווען, און עס זעהט מיך אויס אזוי, איז אז מען מוז האבן א תועלת אין דעם עצם אופן וויאזוי מען איז א מענטש.

דעי וועג – עס האט גערעדט אינדיגער פון שלום בית, היינט איז עס דער עוסק אין די מצוה פון… און אנדערע מצוות אין עודן, א חבירה, א לבועת המס [לויית המת], וואס איך דארף גיין – עס מוז זיין א וועג ווי אזוי, און די עצם פעולה ציט אויס אנדערש.

הדגשת החשיבות של נפקא מינה למעשה

למעשה… למעשה איז נישט נאר אזוי בשעת מעשה קען מען טראכטן מחשבות, ס’איז נישט קיין אפילו למעשה. לפני למחשבה, בשעת מעשה… איך זאל טענה’ן אז ס’איז דא א נפקמונ’ע [נפקא מינה] למעשה.

און אזוי זעט מיך אויס אויך פון די ספרים וואס רעדן דערוועגן, ס’זעט אויס ווי אזוי צו נעמען זיי אן. מיר דארפן עס נאר קלארער מאכן, מיר דארפן ארויסברענגען וואס דער נפקמונ’ע איז.

תודה והכנה לביאור

איך באדאנק ר’ יואל דער עושר, אונז האבן זיך דורכגעשמועסט לעצטע וואך אביסל בהריחות, זעהן די צדדים וואס קענען דא זיין.

און זעט מיך אויס אזוי איך האב געטראכט דעמאלט צוויי זאכן. איך וויל מסביר זיין אזוי נאכדעם מאכן קודם כל אקדמות, א וויכטיגע אקדמות, און נאכדעם מסביר זיין א מה שיעור פון די צוויי זאכן וואס איך מיין, און דאס וועט זיין אונזער שיעור פאר היינט.

פרק ג: הקדמה חשובה – מושג האמונה

יחס המגיד שיעור לאמונה

די הקדמה איז די נושא פון אמונה.

אונז, יודנא וואס איז מיין חבר, יודנא וואס קומט צום מיין שיעור, ווייסט, עס איז נישט קיין גרויסער חסיד פון די מושג פון אמונה.

פארוואס? ווייל די אמת איז אזוי, די אמת איז ווייל עס איז דא א גרעסערע מדריג פון דעם.

אמונה כמידת המלכות

אמונה הייסט אין די חסידישע ספרים אסאך מאל מידות המלכות די לעצטע מדריגה, און אין די שטעטן תקנת זוהר [תיקוני הזוהר], איה אמונה [איהי אמונה – מלכות נקראת אמונה]. די משכונה [מלכות] הייסט אמונה די לעצטע מדריגה.

עס איז אויב אזוי איז א שיינע זאך, אבער מען קען זיך נישט זיין גענוג אין דעם.

ביקורת על החינוך החסידי המבוסס על אמונה

און ביטור מענטשן וואס זענען מיין חינוך זייער שטארק, מ’גלייבט אזוי, מ’גלייבט אזוי, ווער איז דער חסידישער חינוך. איך גלייבט נאך אסאך מער זאכן ווי די חסידישע ספרים זאגן, און מען גלייבט זיי אונז אלץ זייער פיין.

און וואס אונז ווילן אויפטון איז עפעס ווייטער פון דעם. אונז ווילן דאך פארשטיין, at least experience’ען, at least פארשטיין בשכל אדער experience’ען. אדער איך מוז בויענען זיין אין די וועלט, איך מוז בויענען זיך אליינס.

השאלה על מקור הדברים

וויאזוי פארוואס לאמיר ענטש וועלן זאגן די אלע זאכן? דער חסידישער איינפלאגט [מחבר חסידי] האט דאך נישט געזאגט, ווייל ער האט געגלייבט אין די חסידישע ספרים. יא, ער האט זיך ערגעץ אנגעהויבן. ווי הייבט זיך עס אן?

אמונה כמדרגה ראשונה

וועגן דעם, באופן כוללי… אונז קוקן אזוי אן אז אמונה איז די ערשטע לעוועל, אמת. עס איז א מעלה. אז מען הייבט נישט אן, אז מען זאגט דאס, האט מען דאך נישט אפילו וואס מסביר צו זיין.

איך קום זאגן א שיעור אין א ליטווישע פלאץ, און איך וועל מסביר זיין וועגן וואס מיינט דאס, פארוואס רעדט זיין עצות הקדושים [הצדיקים הקדושים] אין יעדע מעשה, אפילו אין תפארים גשמים [דברים גשמיים], אפילו א מחלף פארים בחמור [מחליף סוס בחמור], און עס זענען מיך אנגעקוקן אזוי… וואס וויסט איך האב קיינמאל נישט געהערט פון די זאך…

קודם דארף מען געבן די אמונה, נאכן קומען אפפרעגן די אמונה, נאכן קומען ער מיישב זיין בדעת די אמונה… ס’איז א גוטע זאך אז מען האט געוויסע אמונות, ווייל דאס איז דער ערשטער סטעפ.

השאיפה למדרגות גבוהות יותר

אבער זייער גוט, די מידות המלכה [מידת המלכות] איז דער ערשטער סטעפ. מען דארף גיין טיפער צו מדריגת הדעת, מדריגת הבינה, חכמה, וכו’.

פרק ד: אמונה כמחבר – החידוש והפטנט

הצד השני – מקור הדברים אינו מאמונה

יעצט, אבער… דאס איז דער צד העכער. מצד שני, נאך דעם וואס מען פארשטייט, זיי זענען פאר מיך, נאך דעם וואס מען פארשטייט אז אז די אלע זאכן וואס שטייען אין די ספרים, אלע פאני זאכן, אלע טיפע זאכן, אלע הויכע זאכן, קיין איינע פון זיי איז נישט געבוירן געווארן פון אמונה.

דאס הייסט אין די סעקונד לעוועל, אין די סעקונד סטעפ ווערט עס אמונה, אז איינער זאגט דאך פון די רבי, און דעמאלטס גלייבט ער פשוט די רבי.

מקור הדברים בהשגה ובחוויה

אבער דער רבי אליינס איז נישט אנגעהויבן פון אמונה. ס’איז אלץ סוגות ועל יומות [חוויות והשגות], ס’איז אלץ זאכן וואס מען האט אמער זיך געזעהן און אמער זיך פארשטייען, און זיי האבן עס שווער ארויסצוברענגען אפי’ אסאך מאל.

ווייל עס זענען דא גענוג ווערטער אין די עולם הזה, אז מען דארף א ריזיגער כשר [כושר] און א ריזיגער מדריגה פון די נבואה צו ארויסברענגען בכלל בעולם הזה דעם סוגים [החוויות] וואס מען רעדט. אבער בעצם איז עס אזוי געווען.

אמונה כפטנט מופלא

נאכדעם וואס מען פארשטייט אזוי, קען מען זען אז די זאך וואס מיר רופן אמונה איז א מורא’דיגע עצות [עצה], א מורא’דיגע פאטענט.

פארוואס? ווייל אמונה קען מען דאס טעסן [לתפוס] אזוי ווי אמונה לאחר הסוג [לאחר ההשגה] אדער אפילו לפני הסוג [לפני ההשגה] אויב מען פארשטייט עס אזוי.

אמונה ככתר העולם התחתון

אדער וואס מען קען זאגן אויב מען וואלט אפילו מען וועט זאגן אז די מדה איז מדות המלכות איז די פראבלעם פון אונז איז נישט אלעמאל אז אונז שטייען העכער פון די מלכות. אמאל זענען אונז בכלל אן עולם פאר דעם איז די מלכות פון די העכערע עולם איז דער כתר פון די פריערדיגע עולם.

פארדעם וואס די ספרים פארשטייט איז אמונה, איז כתר! זיי מיינען די כתר פון די עולם התאחדון [עולם התחתון], וואס איז דער מלכות של עולם העליון.

פרק ה: אמונה כמחבר קר – הדוגמה המעשית

הבעיה: פער בין ההשגה למעשה

און וואס מיין איך דא צו זאגן? אז אזאך מאל איזליך אלס זאגן א ענין, אז מען דארף די חסידישע ספרים זאגן, אז דער אריזאל איז במסבר [מבאר], און ווען ס’קלערנט, און מען קען וויסן די פרטות און די פרטי פרטות, און פון וועלכע בחינה פונקטליך איז צו העלפן די ווייב, און פון וועלכע בחינה איז צו קויפן א מתנה פאר די ווייב, און פון וועלכע בחינה איז צו טוישן די פעמפערס [חיתולים] אויף די קליינע בעיבי, און פון וועלכע בחינה איז צו געבן צווייסענדיג [ארוחת בוקר] פאר די קינדער, וכו’ וכו’ וכו’.

תגובת האדם הפשוט

און זאגט א איד, איך הער, אויב וואלט איך געווען א פשוט’ער איד, דא וואלט איך אפשר געווען happy, אזוי ווי מען זאגט וואס עס געט אים אפס א ווארמקייט. חנוכה זאך, ס’איז א געוואלדיגע זאך. אקעי, דער ווארט געוואלדיג, ס’איז גענוג פאר אים.

תגובת התלמיד המשכיל

אבער איך בין דאך געגאנגען צו יצחק לוי’ס שיעור, און ער האט געזאגט אז ס’איז נישט סתם, ס’איז נאך פון פארשטיין, אין אזא מאד מען רופט עס כתנות המוחן [קטנות המוחין], און די כבודי ספרים, און די חסידיש ספרים, און די אלע בידי כבודי ספרים, איך ווייס נישט, איך האב נישט ליב די ווארט כתנות המוחן, אבער עניוועיס.

איך בין נישט, איך פארשטיי נישט יעצט, איך וועל זאגן פארגעסן, איך וועל זאגן פארגעסן יעצט, איך פארשטיי עס נישט יעצט, דאס האב איך נישט פון די גאנצע זאך גארנישט, דאס וועט זיך פארשטיין.

הבעיה: אי אפשר להמציא חידושים בזמן קטנות המוחין

אונז וועלן דאך סאלפן [לפתור] די זאך exactly, רעדט? אונז וועלן דאך סאלפן וויאזוי מען פירט זיך בשעת, אז מען איז צווישן די זמן הענית גלית [קטנות המוחין].

ס’איז נישט קיין צייט וואס איך קען נישט מחדש זיין. איך קען עס געדענקען, אבער איך קען נישט מחדש זיין. איינמאל האט מען פארגעסן אינגאנצן.

הפתרון: אמונה כמחבר

דא קומט אריין א זאך וואס הייסט אמונה… אמונה איז א טריק וואס מען קען קאנעקטן, מען קען קאנעקטן, ס’איז ממש א דרוק [כפתור], און מען ווערט געצראכט אריין דאס, זען?

איך קען זאגן, איך ווייס טאקע, נישט ווי ס’גלייב, דאס איז ממש א מורא’דיגע טריק.

אזהרה: לא להסתפק באמונה בלבד

נישט אז וועגן דעם זאל מען זיין א פסח יאר מיט א חול דבר [פושר ורפה], אוודאי נישט.

אבער אויב מען פארשטייט אז עס איז יא דא די אלע טיפערע זאך, די אלע איידערע זאך… ווייל וואס פארשטייט מען אזוי? מען האט אמאל געהאט אן אנטע טובה [חוויה טובה] ווען מען האט אמאל געזעהן, אדער די זייט האט אמאל געזעהן – עס איז אויך עפעס!

אמונה כמחבר קר

און יעצט בין איך נישט דארט! אבער איך קען זאגן, איך גלייב דאס.

און די אמונה איז א סארט… זייער א קאלטע קאנעקטאר [מחבר קר]. אמונה איז נישט קיין ווארעמע זאך. אמונה איז זייער א קאלטע זאך. זייער א פשוט’ע זאך.

ער זאגט זיך זייער פשוט, איך גלייב אז ס’איז אזוי…

המשמעות של אמונה כמחבר

יעצט אז איך גלייב אז ס’איז אזוי, איז א גארמע [גרמא, תוצאה] אז איך פיל עס נישט יעצט, איך פארשטיי עס נישט יעצט, מיר פרעגן יעצט אין הסבר, איך זאג מיר לבא דעטי [לא בדעתי], איך וועל פארטון אנדערע זאכן, איך קען נישט אריינגיין אין דעם.

אבער אז איך האב די אמונה… אמונה איז א קאנעקטאר, אמונה איז א מורא’דיגע טריק, א ממש א חידוש, אזוי אזא זאך אויף די וועלט, אזוי אזא זאך אז מענטשן קענען נישט האלטן דערביי און זאגן און גלייבן דעראין.

הפלא: אמונה ללא הבנה

איז בשקר, און ער ווייסט אפילו נישט פון וואס ער רעדט. ער ווייסט בעצם פון וואס ער רעדט. אבער ער קען דאך באמונה.

און דאס איז די נושא פון באמונה. עס איז זייער א וויכטיגע נושא.

פרק ו: דוגמה מיעקב אבינו – אמונה בזמן העדר התגלות

המדרש על יעקב אבינו

עס שטייט כדי אין די מדרש… לעצטע וואך אין די מדרש אין יעקב אבינו שפעטער, ער זאגט “לִישׁוּעָתְךָ קִוִּיתִי ה'” [בראשית מט, יח] אונז האבן גערעדט אפאר מאל…

יעקב ראה את ה’ רק שלוש פעמים

דער יעקב אבינו האט געזען דער אייבערשטער אין זיין לעבן נאר צוויי אדער דריי מאל. עס איז געווען פון די אבות, און ער זעט זייער קלאר, ער האט געזען די אייבערשטע, די מלאך, די אייבערשטע:

הפעם הראשונה: ווען עס איז ארויסגעגאנגען פון באר שבע, ער האט געזאגט [ויראה את ה’ במראה הסולם]

הפעם השנייה: עס איז צוריקגעקומען יעצט, די נוחה ועדת בית ה’ [ויפגעו בו מלאכי אלוקים] אויף א וועג צוריק

הפעם השלישית: פאר עס איז צוריקגעקומען, נאך א דריטע מאל, ווען עס איז צוריקגעקומען, “וַיֵּרָא אֵלָיו ה'” [בראשית לה, ט], שטייט ער האט אים געזען…

כל השנים שבינתיים – ללא התגלות

אבער די גאנצע… אלע 22 יאר, אלע יארן אינצווישן, האט ער נישט געזען. נאר וואס האט ער געטון?

המדרש: “לא אנו מאבדים סברנו מבוראנו”

שטייט אין די מדרש… “לֵשְׁנוֹ מוֹבֵד סְבִירוֹ מִבּוֹרְאוֹ” [איננו מאבדים תקוותנו מבוראנו]… איך פארליר נישט מיין האפענונג צו דער אייבערשטער…

אמונה כתקווה

די מדרש רופט א האפענונג. ס’איז שוין א בעסערע ווארט פון אמונה, יא? אמונה איז זייער א יוזד-ארט [משומש] ווארט. איך האף…

דו קענסט זאגן אז איך האב נאך אז דאס וואס דער אייבערשטער האט מיר צוגעזאגט, אזוי ווי יעקב האט מיר געזאגט, די אייבערשטער האט מיר צוגעזאגט, “תַּנָא נְחִי אִימִיךְ” [הנה אנכי עמך ושמרתיך], איך האב טאקע מורא’דיג געהאט, “וַיִּירָא יַעֲקֹב מְאֹד וַיֵּצֶר לוֹ” [בראשית לב, ח], עס קען זיין אסאך חסרון אן אמון [חוסר אמונה].

אמונה גם בזמן פחד

אבער איך האב נאך – “לֵשְׁעָן הַמּוֹבֵר אִיז צִיווּרִימֵן בְּרוּךְ דְּךְ” [איננו מאבדים תקוותנו מבוראנו] – איך האב נאך אז אפשר דער עייבערשטער ענטפערט מיט מיך.

אייסטע, איך גלייב אז איך האב מיט מיך איינגענומען. איך קען זאגן, איך גלייב – איך קען זאגן, איך האב. ס’מיינט די זעלבע זאך.

המשמעות: אמונה כקשר בהעדר חוויה

ס’מיינט אז עס איז נישט מיט מיר אין מיין experience די מינוט, אבער איך גלייב נאך אז ער איז דא.

דוגמה נוספת: תלמיד ורבו

אז א חידוש איד [תלמיד חכם] זאגט, איך גלייב אז דער רב איז שטארק. נאר איך פארשטיי נישט. נישט נאר איך פארשטיי נישט. איך בין ווי יראי עכו מורא ווי יצר לו [ויירא יעקב מאד ויצר לו]. איך בין נישט… בכלל איך זאג וואס איך פיל יעצט.

אבער רבי מינע [הרבי שלי]…

—

[המשך השיעור בחלק הבא]

עבודת המידות והשפעתה על העולמות העליונים – חלק ב’: אמונה, מידות וצורה

פרק א: יסוד האמונה – המשל מיעקב אבינו

האמונה כתקווה ושליחות

שטייט אין די מדרש: “לא אני מאבד סברי מבוראי” – פארליר נישט מיין האפענונג צו דער אויבערשטער. די מדרשת סופרינגס איז אפשר א בעסערע ווארט פון אמונה. אמונה איז זייער א יוזעד אפ ווארט. איך האף – דו קענסט זאגן, איך האב נאך אז דאס וואס דער אייבערשטער האט מיך צוגעזאגט, אזוי ווי יעקב האט מיר געזאגט: “דער אייבערשטער האט מיך צוגעזאגט” – כ’קען זאגן א כן. עס מיינט די זעלבע זאך. עס מיינט אז ער איז נישט מיט מיך און מיין עקספיריענס דעם מינוט, אבער איך גלייב נאך אז ער איז דא.

א חסידישע איד זאגט: “איך גלייב אז דער אייבערשטער איז אלעמען. איך פארשטיי נישט. די השגה – איך פארשטיי נישט. איך בין ואראו יעקב ומועד ויצר לו? איך בין נישט בכלל. איך זאג וואס איך פיל יעצט.”

הבנת המשמעות של “צוגעזאגט”

אבער ר’ מנחם, פשט: ווייבאלד איך האב פארשטאנען ווען איך האב געזען דער אייבערשטער – וואס ער טענטש, וואס ער פארשטייט אינדערז, לאמיר פארשטיין חסידיש – ער זאל זאגן “דער אייבערשטער האט צוגעזאגט”… וואס מיינט דאס? ס’מיינט דאך אזוי: ס’מיינט דאך אז די זכא אלס זאכן די תורה האט דיך געמאכט צום מקיים זיין יעדן טאג.

עס מיינט דאך צו זאגן: ווען יעקב אבינו האט זיך מתבונן געווען אין די מעשה מרכבה פון די סולם מוצב ארצה פון ראש מגיע השמימה, האט ער דעמאלסט פארשטאנען אז זיין סארט השגה – האט ער פארשטאנען אז דער גאט וואס ער זעט דא איז אלעמאל. ס’איז סיי ביים ארבעטן, סיי ביים עסן, סיי ביים פארען מיט לבן – ושמרתיך בכל אשר תלך – דאס האט ער פארשטאנען.

האמונה בזמן העדר ההשגה

שפעטער, ווען ער איז ארויסגעגאנגען פון דארט, וועט יוסף יעקב פראגן: ווען ער איז געגאנגען זיך טון מיט לבן, ער איז נישט געווען אין די מצב פון השגה, ער האט נישט געזען די סולם מוצב ארצה. אבער ער האט געהאט די אמונה. יא שמיר, אב אב שמר עשה דבר.

יעקב איז געווען א גרויסער ממתין, ווארטן און האפן אויף זאכן. ער האט געהאפט אז דער גאט – דעיסטער וואס ער האט פארשטאנען דעמאלט אז דער אייבערשטער איז מיט אים – אפילו אין אזא סארט סיטואציע אז ס’איז אמת, אז ס’איז טאקע אזוי. און דאס הייסט א בחינת אמונה.

אמונה כ”היתר” – שליחות מההשגה

אמונה איז א זאך ווען מען מעג עס נוצן. ס’איז ווי א היתר. היתר. דאס שטייט אין רמב”ן: מלאך איז דער שכינה, מלאך איז דער אמונה. דאס הייסט: עס איז א שליח פון דער נעכטן גאסטאג. נעכטן האב איך פארשטאנען אז דער אייבערשטער איז מחיה, ער האט מיר צוגעזאגט אז ער גייט מיך ראטעווען פון אלע צרות. יעצט זעה איך נישט, און איך זאג אז ער פארשיקט נאך א מלאך. דאס הייסט: ער פארשיקט נאך א שליח.

דאס איז כביכול, אזוי ווי אונז האבן גערעדט אמאל, אז דער גמרא זאגט אז דער מלאך הממונה – דער מלאך הממונה לתפלה – ס’איז משבוע די תפילות זאלן גיין צו ווי זיי דארפן גיין, בראש השלקה די שבחה דארפן זיי גיין. אבער און דאס הייסט: איך קען נישט, איך בין נישט אייניש פארן כסא כבוד. און ווען עס זענט אז איך בין נישט דא, איך שיק א מלאך, איך שיק אויפן פאסט, איך שיק בדרך די אמונה.

התועלת של האמונה

דאס איז דער יסוד פון אמונה – עס איז א גרויסער יסוד. און איך זאג דעס בתורת הקדמה, פאר אלעס וואס אונז רעדן: איז עס אפשר זייער איידליגע זאכן, זייער טיפע זאכן, זייער זאכן וואס איז נישט – האלטן ביי בחינות מעשה קען מען אפשר גלייבן, עס איז שוין א תועלת, א געוויסע תועלת.

דאס איז דיינע דער ערשטע הקדמה וועגן בחינות אמונה. מען קען זיך אסאך אמאל אריינטראכטן אין דעם, אבער דאס איז א גרויסע ווארט וואס איך האב געזאגט.

פרק ב: התירוץ – הבנת מהות המידות

השאלה היסודית: הקשר בין הקב”ה למידות האנושיות

יעצט וויל איך זאגן די תירוץ וואס איך וויל זאגן. די תירוץ איז געבויט אויף דעיסטע פון וואס זיי האבן געלערנט – זיי האבן זיך געלערנט אין די ערשטע שיעורים וועגן דעם:

אז וואס איז בכלל די טייטש? וואס איז בכלל די טייטש אז א מענטש איז מתהלך בדרכיו של מקום? אז א מענטש מאכט נאך ולכת בדרכיו? וואס איז די טייטש וואס קאנעקט בכלל דער אייבערשטער אליינס וואס ערנט בורא העולם, לאמיר זאגן – דער אייבערשטער בתור בורא העולם – וויאזוי קאנעקט זיך דאס מיט דאס וואס איך ער פירט זיך עפעס אין א געוויסע וועג מיט מיין מידות הכעס, מיין מידות התאווה, מיין ביינישלע און שטימע רודן לחברו?

וואס א שייכות’טע האט עס? דער אייבערשטער האט נישט קיין ווייב, דער אייבערשטער האט נישט קיין שונאים, דער אייבערשטער האט נישט קיין אוהבים. דער אויבערשטער האט קיין מיט נישט ברוגז אויף קיינער, א קען נישט זיין ברוגז – ער קאנטראלט אלעס. יא, ברוגז איז ווען עפעס איז קעגן דיר. דער אויבערשטער איז גארנישט נישט קעגן אים. ער האט נישט ליב גארנישט ווייל אלעס איז אים. קענסט רופן דעם אהבה…

המשמעות העמוקה של “מידות”

אבער מדא איז גאר א טיפערע טייטש פאר מדא טייטש די מוס, די מעסטינג. וואס הייסט די מעסטינג? אז אזוי ווי ס’שטייט שא דיישא על מילי העולם – איידער אייבערשטער האט געמאכט די וועלט, האט ער געמאכט – ס’איז מען כביכול מתפשט וואלך. ס’הייסט אז די חומר פון די וועלט, די זאך וואס די וועלט איז געמאכט פון, איז א זאך וואס האט נישט קיין צורה, וואס האט נישט קיין הגדרות. עס קענען זיין אלע מיני זאכן – דאס הייסט יצר הרע און תהנגת השם.

די בריאת העולם איז דער טייטש אז עס ווערט אויף פארומס: די יום, לילה, חושך, אור, און אזוי ווייטער. גאנץ ששת ימי בראשית קען מען זען ווי עס איז געגעבן א פארום, א הבדלה פאר די וועלט.

המשל: חומר וצורה

יעצט פארשטייען אונז – איבער אזוי פארשטייען אונז – און די זעלבע זאך זאגן אונז, אונז האבן געדענט, די זעלבע זאך איז דער טייטש מידות.

מידות – ווען עס זאגט אז א מענטש האט מידות, אזוי ווי דער אמר זאגט אז א מענטש האט פארשידענע דעות, פארשידענע פילינגס, פארשידענע תחושות. אבער מ’דארף עס אויספארמען…

אזוי ווי כבוד יואל – א שטיק ליים, א חומר, וואס מען גייט אויף דעם א לבינה [לבנה – לבנה], מ’לייגט אויף דעם א שטיק צווארום, מ’לייגט עס אריין אין א צוגל. יעצט אין א פארום – דעמאלטס ווערט עס א שטיקל צוגל. עס איז נישט סתם א משהו פון ליים, עס ווערט א ציגל.

יישום המשל על המידות

די מענטש איז מידות, די מענטש איז יכולות, די מענטש איז פאטענציאל – אלעס וואס איז דא אין די מענטש. ווען מ’לייגט עס אריין אין א געוויסע הגדרה – ער פארשטייט ווער לייגט אריין די הגדרה, די דעת – האבן זיי געלערנט די דעת לייגט עס אריין אין א הגדרה און ער מאכט אז עס זאל רעגענען זיך בשעת מען דארף זיך רעגענען אדער קיינמאל נישט, און ליבהאבן זאל מען דאס וואס מען דארף ליבהאבן, און פיינטאבן זאל מען דאס וואס מען דארף פיינטאבן. ער האט עס געמאכט א הגדרה און א מידה פאר אלע זיינע דעות. דאס איז דער יסוד פון מידות.

פרק ג: הקשר בין הצורה השכלית לביצוע המעשי

העיקרון: דיוק הצורה קובע את איכות המעשה

אויב אזוי פארשטייען אונז – אבער אונז האבן שוין גערעדט אביסל – אז ווי טיפער, ווי קלארער, מען זאל זאגן ווי מער פונקטליך איז די מידה, די פארעם וואס א מענטש האט אין זיין קאפ, אזוי בעסער עס קומט אויס למעשה אויך.

משל האמן והחומר

אזוי, למשל, למעשה דומה. זאגן אז א חומר צורה איז א משל פון א ליין וואס מען מאכט פון דעם א ציגל, אדער מען קען זאגן אז מען מאכט פון דעם א סטאטוע, מען מאכט פון דעם א שיינע בילד.

עס איז ווי… ווער לייגט ווי? פון וואו קומט די בילד? פון וואו קומט די צורה? די צורה אריין אין די חומר? עס קומט פון די צורה וואס ליגט אין די קאפ פון דער ארטיסט, דער וואס מאכט עס, דער וואס מאכט עס. ער האט א געוויסע פיקטשער אין קאפ. די פיקטשער איז אסאך קלארער.

הצורה השכלית מדויקת יותר מהחומר

מע קענסט זיין אסאך מער פונקטליך ווי דער חומר. חומר איז א משהו – מע קען דיר מאכן וואס מע וויל. דו קענסט קוקן אויף דעם און זיך פאנטעזירן. אבער דער צוהרער [הצייר] האט א פונקטליכע צוהרע [צורה] אין זיין קאפ. און אפשר האט ער עס אפילו אראפגעשריבן אין א נאוטבוק, אין א בלו-פרינט…

אבער דער עיקר איז נישט דער בלו-פרינט וואס ער האט געשריבן – עס איז שוין אויך א חומר. דער עיקר איז אין זיין קאפ. אין זיין קאפ האט ער אן איידיעע פונקטליך וויאזוי עס איז א דבר מופשט. דו דיילסט, מען קענסט נישט זען – ווייל מען שרייבט עס אראפ, עס איז נאר א רעפרעזענטעישאן דערפון. אבער און ער זעט אין זיין קאפ, האט ער א איידיעל פון וויאזוי ס’דארף זיין פונקטליך.

תהליך הביצוע

און ווען ער איז מצייר – ס’איז דא א סטעפ אינמיטן… וויאזוי ער איז מצייר… זיין הענטער איז מצייר… אדער ער האט א מאשין וואס איז מצייר… אדער ער האט א עבד וואס איז אין מצייר… נישט קיין חילוק.

אבער דער פעולת הצייר איז אז ער איז מייכלער [מעכאניזם], ער לייגט אריין די איידיע וואס ער האט אין זיין קאפ – עס איז א פונקטליכע איידיע – ער פארסט אריינקומען יחל די חומר אריין אין דעם איידיע.

התנאים להצלחה

און עס פארשטייט זיך אז ווי מער בעסער, ווי מער טיף ער טראכט, ווי מער פונקטליך ער האט אן איידיע פון עס, אזוי קען ער at least ארטפארמען די חומר בעסער.

פארשטייט זיך, ס’איז נישט גענוג אז ער האט א גוטע איידיע. ער דארף אויך האבן די ריכטיגע כלים. ער דארף האבן א געוויסע טול [כלי] וואס טשיזלט [חורץ] אזוי פונקטליך, און נאך א טול וואס מאכט גלאט, און אזוי ווייטער. אלע טולס [כלים] זענען הכרחיים. אבער ס’איז זיכער אז די ערשטע הכרח איז ער זאל האבן א גוטע פיקטשער אין זיין קאפ פון וויאזוי ס’זעט אויס.

פרק ד: יישום העיקרון על עבודת המידות

השכל נותן צורה למידות

ס’איז די זעלבע זאך אויב מען רעדט פון מידות בני אדם. האט מען פארשטיין אז אויב די מידות איז א טייט פון געבן א מידה, געבן א מאס פאר די חומר, די חומריות’דיגע מידות, כוחות וואס א מענטש האט – ווער גיט אים צו איר? דער שכל.

ס’איז אמת אז ס’דארף זיין אינצווישן נאך אן עבודה – וואס זיי רופן עבודת המדרס [המידות], די התרגלות – די פראקטישע הזודה [עבודה], וואס דאס איז למעשה – דאס איז דער וואס טוט דאס בפועל.

משל הבנין

אבער די איידיע פון וואו נעמט ער… יא, איך האב א הויז און איך מאך א בלו-פרינט, און דא דער בלו-פרינט איז די צורה פון דער הויז. נאכן די מדינה קען איך עפעס א גאל [קבלן], ער זאל עס אויספירן. זייער גוט.

און דער גאל דארף אויך האבן זיין אייגענע כישוף [כישרון] און זאל ער האבן א אייגענע טאלאנט פון פאלאווען דעם בלו-פרינט. אבער דער בלו-פרינט איז עמד’דיג דער וואס מאכט עס. דאס הייסט נישט דער בלו-פרינט דרך מחבר א בלו-פרינט, דער וואס האט די איידיע אין זיין קאפ. און ווי בעסער די איידיע איז, אזוי קען מען בעסער אויסארבעטן זיך די הויז וואס ער גייט בויען.

פרק ה: רמות שונות של הבנה שכלית במידת הכעס

העיקרון הכללי

עס איז די זעלבע וועג. אויב א מענטש – אויב אונז פארשטייען אבער אזוי, פארשטייען אונז… ווען מ’זאגט למשל אז א מענטש טארפט א מידת הכעס, אז ער דארף זיך אויספארמען מיט די מידת הכעס – איז דא זייער אסאך סארט צורים, זייער אסאך צורות, זייער אסאך לעוועלס פון צורות, וואס אויף דעם לויט זיי קען מען אויספארמען מיט די מידת הכעס.

רמה א’: הבנה בסיסית – בריאות גופנית

ער זיין מיט א פשוט’ע צוהער [צורה], ער זאגט: “איך דארף האבן א גוטע לעבן. ס’איז נישט גוט אז מען רעגט זיך א גאנצן טאג.”

דאס איז א געוויסע צוהער, ס’איז געווען א געוויסע פיקטשער, א געוויסע… נישט פיקטשער… וואס מען זעט, א פיקטשער און איידיעע וואס עס זעט אויס א מענטש וואס האט די ריכטיגע הנהגה לגבי כעס.

און דורכדעם ערט ער וואס? ערט ער… ער האט אויס’מאשל’ן און אויס’מענטש’ל’ן זיין מידות הכעס. זייער גוט.

רמה ב’: הבנה שכלית – הכעס מנוגד לשכל

וואס איז אבער איינער וואס האט א טיפערע צוהער, א מער פינקטליכע, און ער האט בעסער געלערנט, און ער האט פארשטייט, למשל, אז עס איז נישט סתם אז א מענטש דארף זיך נישט צופיל רעגענען ווייל עס איז נישט געזונט פאר דער הארץ, און איך ווייס וואס א זאך האט זאך.

נאר ער דארף זיך נישט ווייניג רעגענען ווייל, לאמיר זאגן, ווייל א מענטש דארף דערצון זיין שכל. און כעס איז “כל הכועס חכמתו מסתלקת ממנו” – א כעס איז קעגן שכל א מענטש.

תוצאת ההבנה העמוקה יותר

און במילא דארף ער מער… יעצט האט ער אן אנדערע צוהער פון וויאזוי עס זעט אויס דער מענטש וואס איז נישט כעס. נישט סתם איז א מענטש וואס איז נישט געפערליך, ער איז אביסל אין אנדערע קאנטראל. ער איז א נייע סארט מענטש.

ער רעדט יעצט פון א מענטש וואס איז אלעמאל א בר דעת. אלעמאל קוקט ער וואס איז ריכטיג. ער איז אלעמאל נישט נאר אין קאנטראל. עס איז א אנדערע לעוועל. אנדערע מאל זעט ער וואס איז דער עתה כסייכל – ווי אזא מענטש קען אלעמאל ליגן און סייכלן און פארשטיין זאכן און קען שוקל זיין זאכן סייכל’דיג און אנסטעט פון עמאשיאנעלי מיט כעס וכו’.

ההבדל בין הרמות

דאס איז א גאנצער אנדערע לעוועל. פון וואו קומט דעי נייע לעוועל? מען פארשטייט אז די חלקה למעשה האט אויכעט געהאלבן ווייניגער כעס, מער פונקטליך. ער האט פונקטליך געוואוסט וויאזוי צו נוצן די כעס, ווען צו נוצן די כעס און וויאזוי צו נוצן די כעס.

פארוואס? פאר זיין פיקטשער, זיין צוהער. ציכלי [המטרה] פון דעם איז אנדערש, עס איז העכער, מער פונקטליך.

רמה ג’: הבנה רוחנית – הקשר לבריאה כולה

דאס איז נאך אלץ א גשמיות’דיגע לעוועל. ומיידע כדי לחיים, ר’ איינער, האט א געטליכע איידע פון וואס עס וואלט אויסגעזען די ריכטיגע מיט דאס כעס.

לאמיר זאגן ווען ער פארשטייט וואס עס מיינט פאר דער אייבערשטער. תשלולת זניח [תשלום זניחה?], פשוט רחמך, ומידותיך…

יא, וואס מיינט עס? דארט דאך די גאנצע בריאה – נישט סתם מיין כעס אין מיין לעבן גייט נישט אויסארבעטן.

עבודת המידות והנהגת ה’ – פרספקטיבה אלוקית על הרחמים

פרק א: רמות שונות של הבנת הכעס והרחמים

הבנה גשמית של מידת הכעס

פארוואס? פאר זיין פיקטשער, זיין צוהער, צו זוכלי פון דעם איז אנדערש, עס איז העכער, מער פונקטליך. דאס איז נאך אלץ א גשמיות’דיגע לעוועל. א חומר ר’ איינער, האט א געטליכע אידעע פון וואס ער וואלט אויסגעזען די ריכטיגע מיט דאס כעס.

לאמיר זאגן ווען ער פארשטייט וואס ער מיינט פאר דער אייבערשטער. תשלולת זניח פשוט רחמכת מיט די שכל. יא, וואס מיינט עס גייט דאך אויף די גאנצע בריאה. נישט סתם, מיין כעס און מיין לעבן גייט נישט אויסארבעטן. ער פארשטייט עפעס, אז די גאנצע בריאה דארף ארבעטן צוטאר ביז א בחינות כעס אין די בריאה.

רעידת אדמה כבחינת כעס של הבריאה

לאמיר זאגן, בחינות גבורות. צוטאר, א earthquake [רעידת אדמה] איז א בחינות כעס פון די בריאה. יא. אונז האט א הפשטות’דיגע חמד רגע, וואס הייסט, די מידות הדין של למעלה.

הצורך בגבול למידת הדין

און דאס דארף האבן א גבול, ווייל עס וועלן זיין נאר earthquakes [רעידות אדמה], עס וועט זיין סדום און די גאנצע וועלט וועט חרוב ווערן און איבערגעקערט ווערן. עס מוז זיין א גבול פאר דעם.

אפילו מען קען עס זאגן אזוי, אפילו ווען ס’לוינט זיך. אפילו ווען ס’איז ריכטיג. ווילסט דאך קענען טון ביים השכלה, ווילסט דאך קענען אויף נישט פירן דיין לעבן ראציאנאל, און דאס שטערט ראציאנאליש. אקעי, אבער נאך אלץ אמאל איז יא ראציאנאל צו זיין מורא’דיג בכעס, למשל. אמאל דארף מען… אמאל דארף מען… יא, אמאל האט יענער געטון אזא עוולות, איז נישט קיין ברירה. דער גאנצער תורה פון זיין ראציאנעל איז אלעס. ראציאנעל זאגט אז ער זאל זיין בכעס. זייער גוט.

פרק ב: רחמי השם – פרספקטיבה מעבר לחשבון אנושי

המעבר לרמה גבוהה יותר של חשבון

וואס איז אויב דער מענטש טראכט זיך אריין און וואס הייסט רחמי השם? רחמי השם איז נאך אן אנדערע לעוועל פון חשבון. היינט רחמי השם זאגט… לאמיר זאגן אז די גאנצע וועלט קומט צו חרוב צו ווערן, אזוי ווי ביי די מבול, דאס דארט זעט מען רחמה השם און אלעס ביז צום דם. ניין. לאמיר זאגן אז די גאנצע וועלט דארף חרוב ווערן, אום כל זאת די וועלט דארף נישט אנגיין, ס’קען נישט זיין.

הפרספקטיבה האנושית לעומת האלוקית

איז די גאנצע טענה וואס ער האט געהאט יעצט, און ס’האט אים געמאכט טראכטן אז עס גייט ווערן בכעס, ווייל ס’איז ריכטיג, דאס איז אלץ גוט פון א מענטשליכער פרספקטיוו. פון דער אייבערשטער פרספקטיוו… ווען מען זאגט דער אייבערשטער פרספקטיוו, מיינט זיך נישט וואס דער אייבערשטער פילט. יא, דער אייבערשטער… די הנהגת בעולם מ’קוקט פון די פרספקטיוו פון די גאנצע וועלט, וואס דעיס קוקט דער אייבערשטער. עס איז אפילו אזא סטארק סיטואציע פון כעס, קומט נישט קיין כעס. אדער אליסט, מען דארף זיין limited [מוגבל] די כעס, ווייל מען דארף דאך דאך אנגיין.

פרק ג: תומר דבורה – הציור המעשי של מידת הרחמים

תומר דבורה מסביר את הפרספקטיבה האלוקית

און ווער עס לערנט, תומר דבורה למשל, זעט, ס’איז ממש דאס. דעס וואס איך זאג יעצט, ס’איז נישט קיין לוי, לא איז נישט קיין דינורים ונסתרים. דאס איז עקזעקטע וואס תומר דבורה זאגט. תומר דבורה טרייט מסביר זיין עקזעקטלי דאס, אז אויב דו טראכטסט פון מידות רחמים, מבחינות פון א מענטשליכן פערספעקטיוו, קענסט אנקומט אסאך לעוועלס. אבער עס איז נאך אלעמאל זיין א סיטואציע וואס מיט דא קומט נישט קיין שום רחמים. לא אין מגיעה. עס קומט נישט. עס האט א לימיט.

הגבולות של הרחמים האנושיים

אלע ספרים וואס מענטשן קענען זאגן צו לטובת העולם, צו לטובת עצמו, אז ער זאל בלייבן מיט זיין השראות, אז מען זאל זיין איש ודעת, וכדומה. ס’איז אלץ גוט, און ס’איז אלץ א לימיט.

הפרספקטיבה האלוקית – מעבר לכל גבול

זאגט דער תומר דבורה, טראכט אבער פון דער אויבערשטער ספעקטיוו. דער אייבערשטער זאגט דער תומר דבורה למשל אז מען חייבט די וועלט אפילו ווען די גאנצע וועלט איז קעגן אים. פארוואס? ווייל ער פארשטייט בעסער. ער פארשטייט אז די וועלט דארף אנגיין. זיין הטבע איז אז די וועלט זאל אנגיין אפילו ווען די גאנצע וועלט איז קעגן אים.

הבנת מהות הרחמים האלוקיים

פארוואס טאקע? עס זעט אז ער האט א ריזן… נישט משוגע דער אייבערשטער… ער איז נישט סתם א גוטער… ער איז א גוטער מיט דאס… און ווייל האט ער א ריזן פון דעם… אבער אויב אזוי… האט ער דאך דא געוויזן… ר’ משה קורדובירא… א לעוועל פון רחמנות…

הציור השכלי של מידת הרחמים

א לעוועס איז נישט סתם א לעוועס פאר א חמץ – א לעוועס פאר א חמץ איז געבויט אויף א אידעע, עס איז נישט סתם – ער האט געזאגט, דאס האמיר א חמץ אזא אין סוף. דאס קען מען גרינג זאגן, מען וואלט נישט דארפן דעם אויבערשטן. אבער מען קען נישט. פארוואס דאך האבן א חמץ אזא אין סוף? די אלע עמודות ווערן קאנטראלט אויך א געוויסער ציור שכלי.

ההדרכה המעשית – לחשוב מפרספקטיבת ה’

ער גייט דאך א צוהער, ער זאגט דאך, קוק, טראכט פון די רעספעקטיוו פון די אייבערשטע. יעצט קען מען נישט טאקע פרעגן ווי די רעספעקטיוו איז חליל אין די סיטואשיע. אמת, ר’ מאקלע הערטער, ס’איז דא אמאל. אמאל יא, אמאל נישט. אבער אמאל…

פרק ד: דוגמת האב – יישום מעשי של הפרספקטיבה האלוקית

מידת נושא – המידה היומיומית של אב

און סתלח מידותא מיינט אז אסאך מאל דארף מען גיין ממש מיט רייבערשטער. דער וואס איז א טאטע למשל מיט קינדער ווייסט אז דער מידה פון נושא ווי ער זאגט מי על כי מוחל מלך אלף איז ממש דער מידה. א טאטע דארף זיך פון יעדן טאג מיט דעם מידה. רייט? ס’איז נישט קיין אחרע זאכן.

הקושי בהבנת מידת נושא

אבער עס איז זייער שווער צו פארשטיין, א מענטש וואס האט נישט די השגה אז אזוי גייט עס, טרייבן אזוי די טאטע א גאנצע טאג, איך געב געלט פאר מיינע קינדער, וואס טוען זיי? זיי קויפן זיך שטותים, און זיי… איך רע די נישט נאר געלט, און ער קען טראכטן… אז די טאטע טראכט… נו, פאר דעם וועלן מיר פיינען מיט מיינע קינדער. איך ארבעט א גאנצע טאג צו מאכן א פאר דאלער, און מיין קינד זאל האבן א שטוב צו וואוינען, און אזוי ווייטער. און נו, בכלל נישט מכבד, און בכלל נישט וואס איך וויל, און אזוי ווייטער.

הציור הנכון של אבהות

זאגט דער ר’ מארק, טראכט עס אריין. מיין טאטע איז אזוי ווי א נישט פאר קודם לכבוד המקום. מיין טאטע איז א זאך לויט מענטש, וואס ער איז א געבער. דיין דזשאב איז צו געבן דיין קינד חיות. עס שטייט זיך אויף די ריכטיגע וועג, און פרובירן אים צו מחנך זיין וכדומה. אבער די צייט וואס דו האסט… עה, דו פירסט נישט ריכטיג, איך געב אים גארנישט.

הציור של אב בשר ודם לעומת הציור האלוקי

די צוהער פון א טאטע. פארוואס דארף זיי שטיין די צוהער פון א טאטע? ווייל דיין צוהער איז פון א טאטע בשר ודם, וואס טאקע האט א לימוד. אבער דארפסטו זיך לערנען אביסל, צו וויפיל א מענטש קען זיך לערנען, צו האבן דער אייבערשטער צוהער. דער אייבערשטער צוהער איז א גאנץ אנדער לעוועל פון רחמים. עס איז א גאנץ אנדערע סארט רחמים. רחמי אמת, מען מאכט א פשוט’ע נפת מילה למעשה.

פרק ה: מהות הקב”ה כטוב מוחלט – מעבר לאמונה

האם צריך אמונה או הבנה?

יעצט, איך מיין אז ווען א מענטש פארשטייט דאס אין העלפט, איך האב געזאגט פריער, מען דארף אמונה, און איך האב געטראכט נאך א בחינה יעצט, איך האב געזאגט א פשוט’ע בחינה, און ברוך השם, איך בין זיך איז דער שיעור, קען מען זאגן אז מען דארף נישט פארדערן אפילו אמונה? ווייל דעס איז ברור! ווען ער ערנט, פארשטייט וואס… כביכול מען שטארץ פרעגן!

מהות הקב”ה – שש במעשיו תמיד

וויאזוי פילט דער אייבערשטער ווען… ווען די גאנצע וועלט טוט נישט וואס ער דארף און ער איז נאך אלץ מחייך? ער פילט נישט!… דאס איז די גאנצע אידעע פון דער אייבערשטער! ער איז זייער happy [שמח]! ער איז נאך אלץ happy [שמח]! גייסמאכט השם במעשה! וואס ער איז.

הקב”ה כמהות של תאווה, לא של חשבונות

דער אייבערשטער איז א מהות פון א תאוות. דער אייבערשטער איז נישט קיין מהות פון מאכן די חשבונות. מיט א חשבון! דער תאות איז נישט אין די וועלט אריין. ס’איז דא א סדר אין דעם. אבער זיין סדר איז אזוי beyond [מעבר] די אלע חשבונות וואס אונז קענען טראכטן וואס ער האט פון דעהעמען, צו ער האט יא פון דעהעמען, וואס אזוי ווייטער, אז ער איז פונקט נישט גע’מאפט’ בכלל, נישט גע’טראש’ט בכלל.

פרק ו: האדם כ”אלוה” בזעיר אנפין – מרכבה למידות עליונות

האדם כמשפיע ויוצר עולמות

א מענטש קען, א מענטש קען זיין דריי וואשנייע, א מענטש האט אויך זיינע לימוד’ס, אבער דער מענטש קען זען, אין די בחינות למשל, ווי ער איז א משפיע, א טאטע, אפשר א מאן און א ווייב, אפשר א מענטש פאר זיך אליינס, און זיין נשמה איז מחיית הגוף, אזוי ווי דער הייבערשטער איז מחיית כדולה בקהילה. ער דארף עס וויסן.

הנשמה כמקור החיות

יא, א מענטש איז נשמה. וואס מיינט זיין נשמה? מהן כוחך שכלי, מהן כוחך עליה, דער העכער… דאס וואס טאטשט מיך, העכערע זאכן. די זאכן וואס איך האב אנגערעדט פאר דיר. א מאל ווייסט מען נאר אמונה דערין.

הטעות של מי שמגביל את נשמתו

און א מאל זאגט א מענטש… נא. נו, קומט ער שבת און ער זעט אז זיין נשמה קומט אזוי ווי זיין נשמה יתירה, און ער מאכט אזא דין, רייט? ער מאכט אזא משפט פאר די גוף, און ער זאגט, קומער, איך זע וואס דו האסט געטון א גאנצע וואך. איך האלט נישט ביים קומען די שבת. אה, מעסט שלום. איך קער נישט. עס גייט נישט זיין קיין מוח אין די שבת.

עס איז א פשוט’ער mistake [טעות], ווייל דו פארשטייסט נישט וואס ער מיינט. און דער מענטש מאכט אליינס דעם mistake [טעות], ווייל ער האט אביסל קאנטראל איבער זיין נשמה, און א מענטש אידעך זיין נשמה… און אמאל וועגן דעם איז ער טאקע נאר געמילט צו דינען – ער האט א שוואכן שבת.

הציור הנכון – הקב”ה כנותן מוחלט

דארף ער וויסן, דאס גייט נישט אזוי. דער אייבערשטער גייט נישט אזוי, דו גייסט נישט אזוי. דער אייבערשטער גיט פאר יעדן איינעם. דער אייבערשטער מאכט אפילו ממזרים – אזוי ווי ס’שטייט. כבוחל, מטרוחה, מלדות. אבער דאס איז נאר… פון אונזער פרספקטיוו זעט עס אזוי אויס. דער אייבערשטער האט געמאכט אז ווער ס’טוט די ענין פון האבן א קינד, נסינה וואס איז בכלל נישט בגדר פון צוריקנעמען, אויף בגדר פון מאכן דער דרך השבונות.

פרק ז: האדם כמרכבה למידות עליונות – יישום מעשי

המשל הפשוט שכל אדם יכול להבין

אז דאס איז א פשוט’ער משל וואס דו קענסט זען, אז ווען איך רעד דיך פון די הייבערשטער זאכמים, און דו קענסט זאגן ווי קען איך זיך צושטעלן, דו קענסט זיך צושטעלן, ווייל אין א געוויסע זון ביסטו א גאט, ביסטו א נושא, אין נושא’ן ביזטו א בורא אז יעדער מענטש איז א יוצר העולם וואס עס איבער די רייבערשטער. ער האלט קינדער, er מאכט תלמידים, ער האלט אנדערע זאכן וואס ער בויט. ער איז דאך ממש אזוי.

האדם כמרכבה למידות הכתר

דאס וואס געזאגט, האט ער דאך געגעבן א צוהיר. יעצט ממש, און עס טראכט אריין צו זען, אז ווען איך זאג יעצט, אז יעצט ווען דו געדסט פאר דיינע קינדער, ביסטו יעדע מרכבה פאר די מידות הבאה להא, וואס געדסט פאר זיינע קינדער, פאר די מידות הכתר, עס איז ממש אזוי.

הארכיטקט והפועל – למי שייך הקרדיט

ווייל פון ווער, וואס איז דא? א סך המצאה וואס איז דורך דיינע מידות, דורך דיינע כלים, גשמי מפעל, דורך וויפיל געלט דו האסט, דורך פראקטישע זאכן, אזוי ווי דער גוי וואס איז א שליח פון דער ארקיטעקט צו מאכן די בנין. אבער קיינער האט נישט געגעבן קיין גרויסן יישר כוח פאר דער גוי. עפעס א שכר קומט זיך אים און מצאלט אים. אבער מיר זאגן, ווער האט געבויט די בנין? וועמעס בנין?

“תן יישר כוח לקב”ה” – הקרדיט שייך לו

זאגט גיבה השכוח פאר דער אייבערשטער עס הייסט פאר דער אייבערשטער ווייל ער איז די אידעע ער איז אויפגעקומען כידוכים מיט די אידעע ווי עס פון זיך אזוי פירן. ווייל אוודאי ס’איז דא לעוועלס וואס דארפן זיך אויך די מלאכים די לעוועלס אינצווישן דארפן אויספירן די אידעע אבער עס איז דער אייבערשטער און דאס הייסט ער איז א מרכבי.

האדם כמרכבה – מקור הציור האלוקי

פשוט אז זיי זענען מער קובע, ווייל די אידעע פון וויאזוי ער פירט זיך, איז געבויט פאר א ציור וואס קומט פון דער אייבערשטער דירעקט. דער אייבערשטער איז די ציור פון הנהגת ה’ וואס איז נישט קיין ציור פון בני אדם, און נישט קיין ציור פון אנדערע חשבונות. דאס איז א פשוט’ער בחינה וואס מען קען פארשטיין.

—

סיום:

און דער עולם זאל האבן א פרייליכע שבת.